Pandemi Dönemi Hangi Psikolojik Sorunu Ortaya Çıkardı…İşte Cevabı…
Psikolog Merve EREN’e sorduk: Pandemi dönemi ruhsal sağlığımızı nasıl etkiledi?
Bu dönem en çok hangi Psikolojik sorunları çoğalttı?
Yaklaşık 1 senedir hem evrensel hem de çok kişisel bir süreçten geçiyoruz. Pandemi herkesin baş etme kapasitesi, ekonomik durumu, içinde bulunduğu sağlık sorunları dolayısı ile bizi farklı deneyimler içinde karşılasa da ortak bir biçimde hepimizin rutinini bozdu…
Pandemi Dönemindeki En Önemli Sorun İlişki ve evlilik
İnsanlar bir yandan süreç içinde iken bir yandan da sürecin getirdiklerini hazmetmeye çalıştıkça psikoterapiye başvurmaya başladılar. Bugünden sürecin başına pandeminin önemli sorgulattığı alanlardan birinin ilişkiler olduğunu görüyorum. Pandeminin öncesinde eş problemleri ile ilgili görüşmeye çiftler genelde birlikte başvururdu. Bu süreçte daha çok başvuranlar yalnız geliyor. Gelen sorular pandemi sonrası hayatlarını düzenlemek ile ilgili ve genelde bir konu üzerine düşünüp şimdi napayım gibi hep bir cevap arıyorlar. İlişki ve evlilik zemininden bakınca en sık karşılaştığım soru “ayrılayım mı?”
Bulunduğum pozisyondan bu karara müdahale etmek doğru olmaz ama eğer süreç sizin için de böyle bir soru getirdiyse -ya da süreçten bağımsız böyle bir soru içindeyseniz- içinize dönmenizde küçük bir kibrit yakabiliriz.
Öncelikle artık çiftlerin neden yalnız başvurduklarını ele almak isterim. Virüs kapasitemize bakmaksızın, tercihimizi sormaksızın hepimize tek bir çözüm yolu sundu; “sosyal mesafe, insansızlık…” Kendimizi korumak adına birbirimizden uzaklaştık. Peki kendimizle başbaşa kalmaya hazır mıydık? Kendimizle başbaşa kalmak cesaret ve ön hazırlık ister. Böyle bir emrivaki bize kendimizle ilgili hazırlıksız bir gözlemde bulunma yolunu açtı.
Kendimizle ilişkimiz insanlarla ilişkimizin çekirdeğidir.
Kendini sıkıcı bulan biri muhtemelen insanların da onu sıkıcı bulduğunu düşünür. Kendini dinlemeyen biri karşısındakini dinlemekte de zorlanır. Size şefkatli biri kendine de şefkatlidir. Sohbetinden beslendiğiniz biri kendini de farklı ilgi alanları ile besler gibi… Gözlemim odur ki son başvurular insanın kendini gözlemekten duyduğu rahatsızlıklar sonucu psikoterapiye başvurmaktaydı. Özellikle olumsuz tespitler ile ne yapacağımızı bilemez haldeydik. Yalnız başvurduk çünkü kendimizle başbaşaydık… Bu sorgu kendimizden çıkınca en yakınımızdaki sosyal ilişkilerimize yansıdı.
Ayrılık
Ayrılığa değinilen başlığa bakınca insanın aklına ilk romantik ilişki geliyor ancak bu soruyu şimdi bir şehirden taşınmak, bir eşyayı atmak, bir ilişkiden gitmek gibi her türlü gidiş için cevaplıyorum.
Beyin tamamlanmak üzerine çalışan bir makinedir. Bir nesne ile ilişki kurup hayatınızın bir yerine onu konumlandıracaksanız o nesneyi seçme sebebiniz bir ihtiyacınızdır. Bu nesneyi evinize aldığınız biblodan eşinize kadar çeşitlendirebiliriz. O seçim sizin geçmiş yaşamınızdaki bir eksikten, çocukluğunuzda yeterince alamadığınız bir gereksinimden, ya da şimdiki bir eksiğinizden doğar. Bir gidiş kararında beynin yeterince tamamlandığına emin olması gerekir. Böyle bir soru ile ilk karşılaştığınızda biraz beklemek ihtiyaçların yeniden düzenlenmesi, açığa çıkması, duygudan arınması için gereklidir. İlk karara genelde yüksek düzeyde duygu eşlik eder. O yüzden suların durulmasını beklemek bizi o ilk duygudan arındırır. Kendimize soru sormadan, cevap bulamadan bir süre akış içinde beklemek ve kendimizi izleyici konumuna almak önerilebilir.
Durmanın bitiş süresi yine bizde saklıdır.
Tepkilerimizin hafiflediğini, duygularımızın duruma uygun ve abartısız olduğunu düşündüğümüzde (özellikle öfke duygusunun) kendimize şu soruları sorabiliriz.
Şu an neye ihtiyacım var? Partnerimin bu olumsuz yaşananlarda bir etkisi var mı? Benim etkim var mı? Çatışmaya neden olacak taraflarımız değişime açık mı? Bu sorulara olumlu olumsuz yanıt veremiyorsanız bir terapistten destek alabilirsiniz. Kararınız ne olursa olsun olayda kendi payına bakmak bizi psikolojik gelişim açısından büyütür. Partnerimizin payına suçlu aramadan ilişkiyi dönüştürmek ve ilişki adına yeni bir baş etme öğrenmek smacıyla bakmak da da kendi değerimiz/ değersizliğimiz üzerine düşünmeyi engeller. Onun yaptıklarını kendi değeriniz yerine onun donanımları üzerinden değerlendirdiğinizde onun sevdiği şekilde sevilmenin size iyi gelip gelmediğini fark etme şansı doğar.
Sihirli kelime “yeterince”dir.
Eğer bu yazıyı tek bir paragraf ile özetleyecek olsaydım; dönem ihtiyaçlarımızın değişmesine çok açık bir dönem; bazı ihtiyaçları yeniden düzenlemek bir şeylerden memnun olmamak, dönüştürmek, değiştirmek, değiştirememek, güç bulamamak hepsi bu dönem için uygun insanlık halleridir. Sihirli kelime “yeterince”dir. Kendi “yeterince” ölçümüz yaşam öykümüzün içimdedir Bir şeyden gidebilmek için önce yeterince kalmak gerekir…
Psikolog Merve EREN Kimdir?
EĞİTİM:
Mustafa Hakan Güvençer Anadolu Lisesi
Ufuk Üniversitesi, Psikoloji Bölümü, ANKARA, 2015
Yakın Doğu Üniversitesi, Klinik Psikoloji Yüksek Lisans Programı 2018
STAJLAR VE ÇALIŞMA
Dışkapı Yıldırım Beyazıt Eğitim ve Araştırma Hastanesi – Psikiyatri Kliniği (25.08-26.09 2014)
Samsun Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Hastanesi – Psikolog (2016-Halen)
SERTİFİKALAR
Psikologlar ve Psikiyatristler Derneği ‘kişilik analizi’ eğitimi sertifikası (12.10.2013)
Fenomen Psikolojik Danışmanlık ve Eğitim Merkezi ‘MMPI’ eğitimi, uygulayıcı ve puanlayıcı sertifikası (26.01.2014)
Resim Analizi Eğitimi 2018
Oyun Terapisi 2019
EMDR (Devam ediyor)
KONGRELER (Katılım)
- Ulusal psikoloji kongresi katılım belgesi (6-9 temmuz 2013)
- Ulusal psikoloji kongresi ‘Anın Gerçekliği Terapide Şimdi ve Burada’ çalışma grubu katılım belgesi (6-9 temmuz 2013)
- Ulusal Psikoloji Kongresi Katılım Belgesi (28-31 Temmuz 2015)
ÇALIŞMALAR
Anneler ve Yetişkin Kızları TUBİTAK, 2014-2016
Ulusal Bildiriler
Beliren Yetişkinlik Döneminde Özbilinç ve Cinsiyet Rollerinin Yordanmasında İçsel Bir Motivasyon Olarak Dini inanç Bildiri Sunumu (2015)
Bağlanma ve Zorbalık Rollerinde Benlik Yeterliliği ve Empatinin Aracı Rolü Bildiri Sunumu
İletişim:
Samsun Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Hastanesi
Mail: [email protected]
