DERİMİZ NEDEN VE NASIL YAŞLANIR?
Neden?
Yaşlanma sürecinde insan DNA’sında zaman içinde oluşan bozuklukları tamir kapasitesinde azalma görülür bu da bazı mutasyonlara yol açar. Bunların dışında yaşla beraber görülen hormon değişiklikleri, derinin kanlanmasında azalma, yapı ve fonksiyonlarındaki değişiklikler yaşlanmayı başlatan faktörler arasındadır.
Nasıl?
Deri yaşlanması birçok morfolojik ve fonksiyonel değişikliklerle karakterizedir. Elli yaşından sonra deride kollajen değişiklikleri başlar sonra bu bozulmuş yapıdaki kolllllajen üst katmanda parçalanıp atılır. Deri yaşlanması kendinden ya da çevresel faktörlerin etkisiyle yani içsel ve dışsal olarak yaşlanır. İçsel yaşlanma derinin fizyolojik yaşlanmasına bağlı olup her bireyde görülmekte ve genetik değişiklikler hücresel metabolizma değişiklikleri, hormon seviyelerindeki değişiklikler gibi faktörlerle oluşur. Dışsal yaşlanma ise UV ışınları ve iyonizan radyasyon, sigara dumanı, kimyasallar, çevresel kirlilik ve yaşam stili gibi faktörlere bağlı gelişen deri değişiklikleridir.
Yaşlanan deride görülen değişiklikler
Deride incelme, hücre yenilenme süresinde uzama, hücre ve DNA tamir kapasitesinde azalma, yağ yapımında azalma ve derinin kuruması, kollajen ve elastik liflerde azalma, terlemede azalma, kıl ve tırnak uzamasında yavaşlama ve D vitamini yapımında azalma şeklinde özetlenebilir.
| Fizyolojik Değişiklik | Dermatolojik Etkiler |
| Epidermiste incelme ve atrofi, dermoepidermal bileşkede ve dermiste incelme | Mekanik travmaya artmış hassasiyet, deri yırtılmalarında ve kırılganlıkta artma, bül oluşumuna meyil |
| Hücre yenilenme ve göç süresinde uzama | Deskuamasyonda azalma, deride kabalaşma, yara iyileşmesinde gecikme, düzensiz pigmentasyon |
| DNA tamir kapasitesinde azalma | Karsinogenez riskinde artma |
| Lipid sentezinde azalma | Deri bariyer fonksiyonunda bozulma, kserozis, topikal irritanlara artmış hassasiyet |
| Melanositler içinde melanin aktivitesinde azalma | Saçlarda ağarma, guttat hipomelanozis, güneş ışınlarına artmış hassasiyet |
| Langerhans hücrelerinde ve sitokin üretiminde azalma | İmmün fonksiyonlarda azalma, yara iyileşmesinde gecikme, artmış enfeksiyon riski, gecikmiş hipersensitivite reaksiyonlarına yanıtsızlık, fotokarsinogenez riski |
| Kollajen ve elastik liflerde azalma ve fragmantasyon | Gevşek deri, kırışıklıklar, kronik yara oluşumu riskinde artış |
| Mikrovasküler yapılarda azalma | Vasküler cevapta ve termoregülasyonda bozulma, soğuk ve sıcak toleransında azalma, doku beslenmesinde bozulma, purpurik lezyonlarda artma, yara iyileşmesinde gecikme |
| Sebase bez aktivitesinde azalma | Azalmış lipid sentezi, deri bariyer fonksiyonunda azalma |
| Ter bezi aktivitesinde azalma | Hipertermi riski |
| Subkutan yağ dokusunda incelme | Enerji üretimi ve insülasyonda azalma, yaralanma riskinde artış, hipotermi riski |
| Sinir uçlarında azalma | Duyusal fonksiyonda azalma, yaralanma riskinde artış |
| Kıl üretiminde azalma ve androjen etkisi | Saçlarda seyrelme, incelme, dış kulak yolu (erkeklerde) ve yüzde (kadınlarda) tüylenme |
| Tırnak büyümesinde yavaşlama | Çizgilenme, donuk ve kırılgan tırnaklar, onikogrifoz |
| Vitamin D sentezinde azalma | Osteoporoz, karsinogenez riski |
Bu değişiklikler sonucu derinin koruyucu fonksiyonu bozulur, dış faktörlere karşı daha hassas olur.
Doç. Dr. Selda Pelin Kartal
Kaynak: http://drpelinkartal.com/sayfa/derimiz-neden-ve-nasil-yaslanir
